Ζώντας μια φυσιολογική Ζωή με Άσθμα

Τι είναι το άσθμα;

Το άσθμα είναι μια χρόνια πάθηση που χαρακτηρίζεται από φλεγμονή των αεραγωγών. Οι αεραγωγοί (βρόγχοι) είναι οι σωλήνες που μεταφέρουν τον αέρα στους πνεύμονες.

Όταν κάποιος ασθενής με άσθμα εισπνεύσει κάποιον ερεθιστικό παράγοντα από το περιβάλλον, προκαλείται μια υπερβολική απάντηση των βρόγχων με σύσπαση των λείων μυικών ινών των αεραγωγών (βρογχόσπασμος), η οποία οδηγεί σε στένωση του αυλού τους. Η φλεγμονή των βρόγχων χαρακτηρίζεται από οίδημα και παραγωγή εκκρίσεων που είναι παχύρρευστες και κολλώδεις, με τελικό αποτέλεσμα την επιδείνωση της στένωσης του αυλού των βρόγχων. Έτσι, περιορίζεται η ροή του αέρα μέσα από τους βρόγχους.

Οι ασθενείς με άσθμα έχουν μια γενετική (κληρονομική) προδιάθεση, αλλά τα συμπτώματα εμφανίζονται μετά την έκθεση σε κάποιους εκλυτικούς παράγοντες. Τέτοιοι παράγοντες είναι οι λοιμώξεις (ιδιαίτερα οι ιογενείς), ερεθιστικοί παράγοντες στο περιβάλλον (σκόνη, γύρεις, τρίχωμα ζώων, υγρασία, καπνός, φάρμακα κ.λπ.) και η άσκηση.

Το άσθμα εμφανίζεται με επεισόδια που χαρακτηρίζονται από δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή), βάρος στο στήθος, βήχα ή συριγμό (σφύριγμα στην αναπνοή).

Τα συμπτώματα του άσθματος μπορεί να υποχωρήσουν με την κατάλληλη θεραπεία, αλλά μερικές φορές μπορούν να υποχωρήσουν αυτόματα. Η αποφυγή του ερεθιστικού παράγοντα που προκάλεσε τα συμπτώματα μερικές φορές αρκεί για να βελτιωθεί ο ασθενής.

Κάποιοι άνθρωποι με άσθμα εμφανίζουν ελάχιστα συμπτώματα λίγες φορές στη ζωή τους, ενώ κάποιοι άλλοι εμφανίζουν καθημερινά συμπτώματα με σημαντικές επιπτώσεις στην καθημερινότητά τους. Περίπου 300 εκατομμύρια άνθρωποι πάσχουν από άσθμα στον πλανήτη, ενώ περίπου 250.000 άνθρωποι πεθαίνουν από άσθμα κάθε χρόνο. Οι θάνατοι από άσθμα, ωστόσο, μειώνονται διαρκώς, λόγω της αποτελεσματικής θεραπείας. Αντίθετα, η συχνότητα του άσθματος και των αλλεργιών αυξάνεται.

Υπολογίζεται ότι 7-10% των ανθρώπων πάσχουν από άσθμα, αλλά το ποσοστό διαφέρει σημαντικά μεταξύ των χωρών. Είναι συχνότερο στις Δυτικές χώρες, αλλά φαίνεται ότι και άλλοι παράγοντες, γενετικοί, κοινωνικοί και περιβαλλοντικοί παίζουν ρόλο. Η θνητότητα, ωστόσο, είναι μεγαλύτερη στις χώρες με μέσο ή χαμηλό εισόδημα, ενώ τα συμπτώματα του άσθματος είναι περισσότερο συχνά (έως 20%) στη Μεγάλη Βρετανία, την Ιρλανδία, την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία και λιγότερο συχνά (2-3%) στην Ανατολική Ευρώπη, την Ινδονησία, το Ουζμπεκιστάν, την Ινδία και την Αιθιοπία.

Το άσθμα είναι πιο συχνό στα αγόρια στην παιδική ηλικία και στις γυναίκες μετά την ενηλικίωση.

Τα επιδημιολογικά δεδομένα για το άσθμα στην Ελλάδα είναι περιορισμένα. Η Ομάδα Άσθματος της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας ολοκλήρωσε πρόσφατα την πρώτη Πανελλαδική Επιδημιολογική για το Άσθμα.

Με τη μελέτη αυτή προσδιορίστηκε για πρώτη φορά με στατιστικά αποδεκτό τρόπο, η συχνότητα εμφάνισης του άσθματος στον Ελληνικό πληθυσμό. Για το σκοπό αυτό χρησιμοποιήθηκε εξειδικευμένη εταιρία ερευνών για την επιλογή τυχαίου και αντιπροσωπευτικού δείγματος του πληθυσμού της Ελλάδας, τη διεξαγωγή των συνεντεύξεων και τη συγκέντρωση και στατιστική επεξεργασία των δεδομένων.

Η πραγματοποίηση της έρευνας έγινε με ένα πλήρως δομημένο ερωτηματολόγιο, μέσης διάρκειας 5-10 λεπτών, το οποίο περιλάμβανε κλειστές ερωτήσεις. Το ερωτηματολόγιο στηρίχτηκε στις υποδείξεις της Ομάδας Άσθματος και βασίστηκε σε διεθνώς αποδεκτά ερωτηματολόγια αυτού του τύπου.

Στη μελέτη συμμετείχαν 2.632 άτομα και τα πρώτα αποτελέσματα δείχνουν ότι το
8,6% του γενικού πληθυσμού στην Ελλάδα έχει άσθμα.

Η συχνότητα του άσθματος στις διάφορες ηλικιακές ομάδες αυξάνεται με την ηλικία. Η αύξηση αυτή μπορεί να αποδοθεί στην πιθανή υποδιάγνωση του άσθματος στην παιδική ηλικία και στην πιθανή υπερδιάγνωση του άσθματος στην τρίτη ηλικία (όπου πιθανώς συγχέεται με την άλλη κοινή πάθηση του αναπνευστικού, τη Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια).

Συμπτώματα του άσθματος

Η διάγνωση του άσθματος τίθεται από το γιατρό με βάση τα συμπτώματα του ασθενούς και το ιστορικό του.

ΤΒάρος (δυσφορία) στο στήθος
Βήχας
Συριγμός ("σφύριγμα" στην αναπνοή – ιδιαίτερα στην εκπνοή)
Δύσπνοια (δυσκολία στην αναπνοή)

Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται επεισοδιακά και μπορεί να περάσουν είτε με την κατάλληλη θεραπεία είτε – μερικές φορές – χωρίς αντιμετώπιση. Χαρακτηριστικά, τα συμπτώματα αυτά επιδεινώνονται με την άσκηση, κατά τη νύχτα ή νωρίς το πρωί, σε συγκεκριμένες εποχές (συνήθως άνοιξη και φθινόπωρο), μετά από ιώσεις και μετά από έκθεση σε ερεθιστικούς παράγοντες στο περιβάλλον.

Οι ασθενείς με άσθμα μπορεί συχνά να ξυπνήσουν τη νύχτα από βήχα ή δυσκολία στην αναπνοή.

Μερικοί ασθενείς με άσθμα μπορεί να εμφανίζουν μόνο βήχα χωρίς κανένα άλλο σύμπτωμα.

Ο βήχας μπορεί να είναι ξηρός (χωρίς πτύελα) ή παραγωγικός (με πτύελα).

Όταν οι ασθενείς με άσθμα παράγουν πτύελα, αυτά είναι τυπικά κολλώδη, με χαρακτηριστικό λευκό ή κίτρινο χρώμα.

Όταν το άσθμα ενός ασθενούς είναι σε σταθερή κατάσταση μπορεί να μην εμφανίζει καθόλου συμπτώματα.

Η διάγνωση του άσθματος μπορεί να είναι ιδιαίτερα δύσκολη σε κάποιες ηλικιακές και κοινωνικές ομάδες:

Τα πολύ μικρά παιδιά (ιδιαίτερα κάτω των 5 ετών) μπορεί συχνά να εμφανίζουν βήχας και συριγμός, χωρίς απαραίτητα να πάσχουν από άσθμα. Σε τέτοιες ηλικίες είναι απαραίτητη η μακροχρόνια παρακολούθηση και – εάν τα συμπτώματα επιμένουν και το παιδί ανταποκρίνεται στην αντιασθματική θεραπεία – τίθεται η διάγνωση του άσθματος.

Οι ηλικιωμένοι μπορεί να έχουν μειωμένη αντίληψη των συμπτωμάτων τους και συχνά να θεωρούν τη δυσκολία στην αναπνοή φυσιολογική συνέπεια της ηλικίας τους. Τα συμπτώματα του άσθματος, επίσης, στους ηλικιωμένους δεν είναι πάντοτε τυπικά.

Συχνές Ερωτήσεις / Απαντήσεις

Διάγνωση του άσθματος

Έχω άσθμα ή χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ);

Απάντηση:

Η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια είναι μια πάθηση της μέσης και μεγάλης ηλικίας, που σχετίζεται κατά κανόνα με το κάπνισμα. Πολλά από τα συμπτώματά της μοιάζουν με εκείνα του άσθματος (βήχας, δύσπνοια, σφύριγμα στην αναπνοή), αλλά κατά κανόνα εμφανίζονται σε μεγάλη ηλικία, μετά από αρκετά χρόνια καπνίσματος και είναι μόνιμα. Ο αρμόδιος για να σου ξεκαθαρίσει, πάντως, το αν πάσχεις από άσθμα ή ΧΑΠ είναι ο γιατρός σου.

Το άσθμα μου είναι βρογχικό ή αλλεργικό;

Απάντηση:

Το άσθμα είναι μία νόσος που αφορά τους βρόγχους. Ο παλιός όρος βρογχικό άσθμα αφορά όλους τους ασθενείς με άσθμα. Το αλλεργικό άσθμα αφορά ασθενείς στους οποίους η εμφάνιση των συμπτωμάτων σχετίζεται με την έκθεση σε αλλεργιογόνα, όπως συμβαίνει για παράδειγμα με τις αλλαγές του καιρού την άνοιξη και το φθινόπωρο.

Κληρονομείται το άσθμα;

Απάντηση:

Η εμφάνιση του άσθματος προϋποθέτει την παρουσία κάποιας γενετικής - κληρονομικής προδιάθεσης. Οι πιθανότητες να εμφανίσει κάποιος άσθμα είναι μεγαλύτερες όταν υπάρχουν άλλα άτομα με άσθμα στην οικογένεια. Οι πιθανότητες αυξάνονται για τα παιδιά μητέρας που πάσχει από άσθμα.

Θεραπεύεται το άσθμα;

Απάντηση:

Το άσθμα είναι μία χρόνια φλεγμονώδης νόσος των αεραγωγών. Από τη στιγμή που κάποιος διαγιγνώσκεται με άσθμα, είναι εξαιρετικά πιθανό ότι θα πάσχει από άσθμα όλη του τη ζωή. Με τις θεραπευτικές επιλογές που υπάρχουν, το άσθμα μπορεί να αντιμετωπιστεί με εξαιρετικά αποτελέσματα στη μεγάλη πλειοψηφία των ασθενών. Ωστόσο, δεν υπάρχει καμία θεραπευτική παρέμβαση σήμερα που να επιφέρει οριστική ίαση του άσθματος.

Δεν είχα άσθμα σε μικρή ηλικία. Γιατί το εμφάνισα τώρα;

Απάντηση:

Το άσθμα μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες. Συχνά εμφανίζεται στα παιδιά ή σε νέους ενήλικες, αλλά μπορεί να εμφανιστεί ακόμη και στη μεγάλη ηλικία. Κάποια ήπια συμπτώματα που εμφάνιζες παλαιότερα μπορεί να ήταν ήπιες εκδηλώσεις άσθματος (π.χ. επίμονος βήχας μετά από "κρυώματα") ή να σχετίζονταν με την προδιάθεση να εμφανίσεις άσθμα (π.χ. αλλεργική ρινίτιδα, δερματίτιδα ή επιπεφυκίτιδα). Προϋπόθεση για την εμφάνιση του άσθματος είναι η παρουσία κάποιου εκλυτικού παράγοντα στο περιβάλλον. Γι' αυτό, αν εμφάνισες άσθμα σε μεγάλη ηλικία, αναζήτησε κάποιον παράγοντα που μπορεί να σε ενοχλεί στο περιβάλλον (π.χ. αλλαγή κατοικίας, νέος τρόπος θέρμανσης ή μαγειρέματος, εμφάνιση νέου κατοικίδιου).

Έχω μόνο ξερόβηχα και ο γιατρός μου είπε ότι έχω άσθμα. Είναι δυνατόν;

Απάντηση:

Το άσθμα μπορεί μερικές φορές να εκδηλώνεται μόνο με βήχα (cough-variant asthma). Στην περίπτωση αυτή μπορεί να εμφανίζεις μόνο έναν επίμονο βήχα, που είναι συνήθως ξηρός - χωρίς πτύελα, χωρίς κανένα άλλο από τα τυπικά συμπτώματα του άσθματος (συριγμός, δύσπνοια, βάρος στο στήθος). Το άσθμα που εκδηλώνεται με βήχα συνήθως ανταποκρίνεται καλά στη συνήθη θεραπεία του άσθματος, όπως τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή. Ο γιατρός σου θα πρέπει να το διακρίνει από τα άλλα αίτια χρόνιου βήχα και να σου δώσει την κατάλληλη θεραπεία.

Θεραπεία του άσθματος

Πρέπει να κάνω εμβόλια με το άσθμα;

Απάντηση:

Οι ασθενείς με μέτριο-σοβαρό άσθμα πρέπει να κάνουν εμβόλιο για τον ιό της γρίπης (αντιγριπικό) μία φορά το χρόνο το φθινόπωρο. Το εμβόλιο που περιέχει αδρανοποιημένους ιούς της γρίπης είναι ασφαλές για ενήλικες και παιδιά άνω των 3 ετών.

Είμαι καλά αλλά ο γιατρός μου είπε να συνεχίσω τις εισπνοές. Γιατί να πάρω φάρμακα αφού δεν αισθάνομαι να τα χρειάζομαι;

Απάντηση:

Το άσθμα είναι μια χρόνια φλεγμονή των αεραγωγών, που συντηρείται ακόμη και όταν δεν εμφανίζει κανείς συμπτώματα. Παίρνοντας την αγωγή σου για μεγάλα διαστήματα, σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού σου, ελαττώνεις τις πιθανότητες να πάθεις κρίσεις άσθματος και να έχεις περιορισμό στις δραστηριότητές σου. Προτού σταματήσεις τα φάρμακά σου πρέπει να συμβουλευθείς το γιατρό σου.

Έχω άσθμα και καπνίζω. Τι πρέπει να κάνω;

Απάντηση:

Πρέπει να διακόψεις άμεσα το κάπνισμα. Όταν καπνίζεις έχεις αυξημένο κίνδυνο να πάθεις κρίσεις, ενώ τα φάρμακα που έχουμε διαθέσιμα σήμερα (π.χ. τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή) είναι λιγότερο αποτελεσματικά στους καπνιστές. Αυτό σημαίνει ότι μπορεί να χρειαστείς μεγαλύτερες δόσεις των φαρμάκων για να πετύχεις τον έλεγχο του άσθματος από κάποιον που δεν καπνίζει. Εάν δεν μπορείς να τα καταφέρεις μόνος/η σου, μπορείς να απευθυνθείς για βοήθεια στο γιατρό σου ή σε κάποιο ιατρείο διακοπής καπνίσματος.

Φοβάμαι να πάρω κορτιζόνη γιατί έχει παρενέργειες. Τι μπορώ να πάρω αντί για την κορτιζόνη;

Απάντηση:

Η κορτιζόνη σε εισπνεόμενη μορφή είναι αρκετά ασφαλές φάρμακο για τους περισσότερους ασθενείς με άσθμα. Οι συχνότερες παρενέργειες που μπορείς να εμφανίσεις είναι τοπικές από το στόμα και το φάρυγγά σου (π.χ. βραχνάδα στη φωνή ή μυκητιασική στοματίτιδα) και μπορείς να τις αποφύγεις με τη σωστή τεχνική λήψης των φαρμάκων και το καλό ξέπλυμα του στόματος. Τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή αποτελούν τη βάση της θεραπείας του άσθματος σήμερα, καθώς είναι τα πιο αποτελεσματικά φάρμακα που έχουμε στη διάθεσή μας. Εάν για κάποιο πολύ σοβαρό λόγο δεν μπορείς να πάρεις εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή, μπορείς να συζητήσεις με το γιατρό σου για άλλες εναλλακτικές επιλογές, όπως τα αντιλευκοτριένια.

Έχω βήχα και δεν περνάει με τις εισπνοές που κάνω. Να πάρω κάποιο σιρόπι;

Απάντηση:

Τα βλεννολυτικά και αντιβηχικά σιρόπια δεν έχουν ένδειξη στη θεραπεία του άσθματος. Ο βήχας που επιμένει σε έναν ασθενή με άσθμα είναι συχνά ένδειξη κακού ελέγχου της νόσου και θα πρέπει να απευθυνθείς στο γιατρό σου, ώστε να τροποποιήσεις κατάλληλα τη θεραπεία σου.

Θα πρέπει να παίρνω εισπνοές για πάντα;

Απάντηση:

Το άσθμα είναι μία χρόνια νόσος που οφείλεται στην παρουσία φλεγμονής στους αεραγωγούς. Συχνά η φλεγμονή υπάρχει ακόμη και όταν δεν έχεις συμπτώματα. Τα ρυθμιστικά φάρμακα που παίρνεις βοηθούν στην καταστολή της φλεγμονής, ώστε να αποφύγεις μελλοντικά συμπτώματα. Η θεραπεία με ρυθμιστικά φάρμακα είναι κατά κανόνα μακροχρόνια και δεν πρέπει να σταματάει προτού περάσεις διάστημα αρκετών μηνών με ελεγχόμενο άσθμα και πάντοτε σε συνεργασία με το γιατρό σου.

Χρειάζομαι οξυγόνο για το άσθμα μου;

Απάντηση:

Οι περισσότεροι ασθενείς με άσθμα δεν χρειάζεται να πάρουν συμπληρωματικό οξυγόνο όταν είναι σε σταθερή κατάσταση. Ένδειξη για καθημερινή λήψη οξυγόνου έχουν οι ασθενείς με πολύ σοβαρό άσθμα που έχουν αναπνευστική ανεπάρκεια (πολύ χαμηλό οξυγόνο στο αίμα τους). Αντίθετα, ασθενείς που νοσηλεύονται στο νοσοκομείο για μια σοβαρή παρόξυνση άσθματος συχνά χρειάζονται οξυγόνο. Ο γιατρός σου μπορεί να μετρήσει το οξυγόνο στο αίμα σου, είτε με ένα οξύμετρο είτε με μέτρηση αερίων αίματος σε δείγμα αρτηριακού αίματος και να σου πει εάν χρειάζεσαι συμπληρωματικό οξυγόνο.

Έχω πρόβλημα με την καρδιά μου και έχω ακούσει ότι κάποια φάρμακα για το άσθμα κάνουν αρρυθμίες. Τι πρέπει να κάνω;

Απάντηση:

Κάποια από τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του άσθματος (ιδιαίτερα οι β-διεγέρτες και η θεοφυλλίνη) έχουν επίδραση στην καρδιά και μπορεί να προκαλέσουν ταχυκαρδία (γρήγορο σφυγμό) ή αρρυθμίες. Εάν παρατηρήσετε ότι η καρδιά ή ο σφυγμός σας δεν χτυπάει κανονικά, πρέπει να συμβουλευθείτε το γιατρό σας ώστε να τροποποιήσει κατάλληλα την αγωγή σας.

Άσθμα και ποιότητα ζωής

Κινδυνεύω από το άσθμα; Τι μπορώ να πάθω σε μια κρίση;

Απάντηση:

Κάθε ασθενής με άσθμα μπορεί να πάθει μια σοβαρή κρίση, όπως π.χ. μετά από μια λοίμωξη του αναπνευστικού ή μετά από έκθεση σε αλλεργιογόνα. Σε μια σοβαρή κρίση μπορεί να εμφανίσεις σοβαρή δυσκολία στην αναπνοή και να χρειαστεί να νοσηλευθείς σε νοσοκομείο. Όταν τα συμπτώματά σου επιδεινώνονται απότομα πρέπει να πάρεις το ανακουφιστικό σου φάρμακο και να απευθυνθείς στο γιατρό σου. Ο ασφαλέστερος τρόπος για να ελαττώσεις την πιθανότητα να εμφανίσεις κρίσεις είναι να παίρνεις σωστά και τακτικά τα φάρμακά σου!

Θα πάω διακοπές. Τι πρέπει να κάνω για το άσθμα μου;

Απάντηση:

Το άσθμα δεν πρέπει να σε περιορίζει στις διακοπές και στα ταξίδια σου! Εάν λάβεις τα μέτρα σου και προετοιμαστείς κατάλληλα μπορείς να κάνεις σχεδόν ότι κάνει κι ένας άνθρωπος χωρίς άσθμα. Οι δύο βασικές αρχές είναι: προγραμμάτισε σωστά τις διακοπές σου και πάρε μαζί σου τα φάρμακά σου.

Μπορώ να πιω αλκοόλ όταν παίρνω τα φάρμακα του άσθματος;

Απάντηση:

Τα περισσότερα φάρμακα του άσθματος δεν επηρεάζονται από τη λήψη μικρής ποσότητας αλκοόλ. Ωστόσο, δεν συνιστάται η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων αλκοόλ από κανέναν ασθενή που λαμβάνει φαρμακευτική αγωγή.

Άσθμα στα παιδιά

Ένα παιδί ηλικίας 6 ετών λαμβάνει εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή λόγω βρογχικού άσθματος από 12μήνου. Ποιά θα είναι η διάρκεια της θεραπείας;

Απάντηση:

Η διακοπή της αγωγής συνήθως γίνεται όταν ο θεράπων ιατρός κρίνει ότι η νόσος βρίσκεται υπό έλεγχο, δηλαδή το παιδί ενώ βρίσκεται τουλάχιστον για τους 3 τελευταίους μήνες στη μικρότερη δόση εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών, δεν χρειάζεται βρογχοδιασταλτικά φάρμακα για τα συμπτώματα του πάνω από 2 φορές την εβδομάδα, δεν έχει νυκτερινά συμπτώματα, δεν έχει κάνει κρίση τον τελευταίο χρόνο και έχει φυσιολογική δραστηριότητα χωρίς περιορισμούς από τη νόσο. Μετά τη διακοπή θα πρέπει να επανεξετασθεί για να επιβεβαιωθεί ότι το άσθμα του παραμένει ελεγχόμενο και μετά τη διακοπή της αγωγής.

Μπορεί κάποιο σχολικής ηλικίας παιδί να εμφανίσει άσθμα μετά από έκθεση σε μεγάλη ποσότητα σκόνης;

Απάντηση:

Εάν το παιδί δεν έχει γενετική προδιάθεση να αναπτύξει άσθμα η έκθεση του στη σκόνη δεν είναι αρκετή για την εκδήλωση του άσθματος. Αυτός είναι και ο λόγος που παρότι όλα τα παιδιά έρχονται σε επαφή με τη σκόνη κάποια στιγμή της ζωής τους μόνο 10% αυτών εμφανίζει άσθμα.

Έχει αποδειχθεί ότι το κάπνισμα κατά την εγκυμοσύνη σχετίζεται με τη γέννηση παιδιών με μικρότερους βρόγχους, συχνότερα επεισόδια συρίττουσας αναπνοής και επιμονή του άσθματος μέχρι την ηλικία των 18 ετών του παιδιού.

Το παιδί μου είναι 7 ετών και έχει άσθμα. Θα το ξεπεράσει κάποια στιγμή στη ζωή του;

Απάντηση:

Πολλά παιδιά με βρογχικό άσθμα σταματούν να εμφανίζουν συμπτώματα στην εφηβεία, ιδιαίτερα τα αγόρια. Αρκετά από αυτά τα παιδιά δεν θα έχουν ανάγκη χρόνιας θεραπείας στην ενήλικο ζωή και θα είναι σε θέση να αθλούνται και να συμμετέχουν στις συνήθεις δραστηριότητες χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα. Ωστόσο, κάποια άτομα που σταμάτησαν να έχουν συμπτώματα στην εφηβεία μπορεί να ξαναεμφανίσουν συμπτώματα άσθματος μετά την ενηλικίωση.

Το παιδί μου έχει άσθμα. Τι μπορώ να κάνω για να το βοηθήσω;

Απάντηση:

Τα ασθματικά παιδιά θα πρέπει να ελέγχονται τακτικά από ειδικό γιατρό που θα εκτιμά την αναπνευστική λειτουργία και ανά εξάμηνο θα προσδιορίζει το επίπεδο ελέγχου της νόσου και ανάλογα θα ρυθμίζει τη χορηγούμενη θεραπεία. Ένα παιδί με ελεγχόμενο άσθμα δεν θα πρέπει να υποβάλλεται σε άσκοπους περιορισμούς άσκησης, ένδυσης ή πιθανής έκθεσης σε αλλεργιογόνα.Η μόνη αποτελεσματική στρατηγική διατήρησης του σωστού ελέγχου του άσθματος είναι η αποφυγή μόνο των εκκλυτικών παραγόντων που αποδεδειγμένα (με εξετάσεις και κλινικές εκδηλώσεις μετά έκθεση) προκαλούν συμπτώματα στο παιδί, η τακτική παρακολούθηση του ασθενούς από ειδικό ιατρό και η συνεπής χορήγηση της φαρμακευτικής αγωγής όταν αυτή χρειάζεται

Τι παρενέργειες έχουν τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή στα παιδιά; Πώς μπορώ να τις αποφύγω;

Απάντηση:

Τα εισπνεόμενα κορτικοστεροειδή στις συνήθεις δόσεις, ακόμα και για μεγάλο διάστημα χορήγησης, δεν έχει αποδειχθεί ότι σχετίζονται με χαμηλότερο ύψος, οστεοπόρωση, ενδοκρινικές ανωμαλίες. Σε περίπτωση χορήγησης πολύ υψηλών δόσεων εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών ή χρόνιας χορήγησης κορτικοστεροειδών από το στόμα μπορεί να εμφανισθούν οι παραπάνω σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Για αυτό το λόγο τα παιδιά που λαμβάνουν υψηλές δόσεις εισπνεόμενων θα πρέπει να παρακολουθούνται στενά. Λιγότερο σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες των εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών αποτελούν το βράγχος φωνής και η μυκητιασικές στοματίτιδες που εμφανίζονται σε ασθενείς που δεν ξεπλένουν το στόμα τους μετά τη χρήση εισπνεόμενων ξηράς σκόνης ή σπανιότερα και παιδιών που λαμβάνουν εισπνεόμενα με αεροθάλαμο. Για την πρόληψη των σοβαρών παρενεργειών συστήνεται τακτική παρακολούθηση των παιδιών ώστε να πραγματοποιείται μείωση της χορηγούμενης δόσης όταν το άσθμα ελέγχεται, καθώς και γρήγορη ανίχνευση πιθανών παρενεργειών. Επίσης συστήνεται σε όλα τα παιδιά που λαμβάνουν εισπνεόμενα ακόμα και σε αυτά που λαμβάνουν αγωγή μέσω αεροθαλάμου να ξεπλένουν το στόμα τους μετά τη λήψη των εισπνεόμενων κορτικοστεροειδών.

Άσθμα και Εγκυμοσύνη

Το άσθμα είναι ένα από τα πιο κοινά νοσήματα που σχετίζονται με την εγκυμοσύνη. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν πως περίπου 0,5 έως 4% των κυήσεων επιπλέκονται από άσθμα.

Κατά την εγκυμοσύνη, περίπου στο 1/3 των γυναικών το άσθμα επιδεινώνεται, στο 1/3 βελτιώνεται και στο 1/3 η βαρύτητά του παραμένει αμετάβλητη.

Όταν μία έγκυος έχει άσθμα – και κυρίως όταν αυτό δεν ελέγχεται καλά – μπορεί να εμφανιστούν δυσμενή συμβάντα στην κύηση, όπως θάνατος του εμβρύου, πρόωρη διακοπή της κύησης, υπερτασικές διαταραχές ή διαβήτης της κύησης, όπως και αιμορραγία πριν και μετά τον τοκετό. Γι' αυτούς τους λόγους, οι κυοφορούσες γυναίκες με μη ελεγχόμενο άσθμα χρειάζονται προσεκτική παρακολούθηση και κατάλληλη θεραπεία.

Μια έγκυος γυναίκα με άσθμα πρέπει να παρακολυθείται παράλληλα από Πνευμονολόγο, σε συνεργασία με Γυναικολόγο που παρέχει τη μαιευτική φροντίδα, ιδιαίτερα σε περιπτώσεις μέτριου-σοβαρού άσθματος ή σε εγκυμοσύνη που εμφανίζει επιπλοκές.

Εάν είσαι έγκυος και έχεις άσθμα πρέπει να συμβουλεύεσαι τακτικά το γιατρό σου από την αρχή και σε όλη τη διάρκεια της εγκυμοσύνης

Στόχοι της αντιμετώπισης του άσθματος κατά την εγκυμοσύνη είναι:

Ο έλεγχος των ημερήσιων και νυχτερινών συμπτωμάτων
Η διατήρηση της φυσιολογικής ή της καλύτερης πνευμονικής λειτουργίας
Η διατήρηση φυσιολογικών επιπέδων δραστηριότητας
Η αποφυγή εμφάνισης κρίσεων
Οι ελάχιστες δυνατές παρενέργειες από τα φάρμακα
Η γέννηση ενός υγιούς νεογνού

Η θεραπεία του άσθματος στην εγκυμοσύνη δεν διαφέρει σημαντικά από εκείνη εκτός εγκυμοσύνης. Τα περισσότερα φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του άσθματος, ιδιαίτερα τα εισπνεόμενα, είναι ασφαλή στην εγκυμοσύνη και δεν θα πρέπει να διακόπτονται από την έγκυο, γιατί με το σωστό έλεγχο του άσθματος διασφαλίζεται η υγεία του εμβρύου και της μητέρας.

Είναι επίσης πολύ σημαντικό κατά την εγκυμοσύνη να καταβάλλεται κάθε δυνατή προσπάθεια ώστε να αποφεύγονται οι εκλυτικοί-ερεθιστικοί παράγοντες στο περιβάλλον .

Η έγκυος με άσθμα δεν διαφέρει σε τίποτα από την έγκυο χωρίς άσθμα, όταν ελέγχει και παρακολουθεί σωστά το άσθμα της και λαμβάνει σωστά την αγωγή της
Τα περισσότερα από τα εισπνεόμενα φάρμακα που χρησιμοποιούνται στο άσθμα είναι ασφαλή για χρήση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Προτού ξεκινήσεις ή διακόψεις οποιοδήποτε φάρμακο για το άσθμα, συμβουλέψου πρώτα το γιατρό σου.
Ο κίνδυνος από τον κακό έλεγχο του άσθματος και τις ασθματικές κρίσεις είναι μεγάλος τόσο για την υγεία της μητέρας όσο και για την ασφάλεια του εμβρύου. Αν έχεις δύσπνοια, συριγμό, έντονο βήχα ή ξυπνάς τη νύχτα από το άσθμα σου, πρέπει να συμβουλευθείς άμεσα το γιατρό σου.
Μην παραμελείς την αγωγή του άσθματός σου. Ακολούθησε τις οδηγίες του γιατρού σου και κανόνισε συχνά ραντεβού μαζί του για παρακολούθηση της πορείας του άσθματός σου.
Πάντοτε πρέπει να έχεις μαζί σου ένα ανακουφιστικό φάρμακο για να το χρησιμοποιήσεις σε περίπτωση έντονης δύσπνοιας ή κρίσης άσθματος (π.χ Aerolin). Αν χρειάζεσαι το ανακουφιστικό σου φάρμακο πάνω από 2-3 φορές την εβδομάδα, αυτό σημαίνει ότι το άσθμα σου δεν ελέγχεται καλά και πρέπει να επικοινωνήσεις ΑΜΕΣΑ με το γιατρό σου ώστε να τροποποιήσει κατάλληλα την αγωγή σου.

Ζώντας μια φυσιολογική Ζωή με Άσθμα

Άσθμα και ταξίδια

Σε αεροπορικά ταξίδια είναι χρήσιμο να πάρεις τα φάρμακά σου στην αποσκευή που θα πάρεις μέσα στην καμπίνα του αεροσκάφους, ώστε να μπορείς να τα χρησιμοποιήσεις κατά την πτήση και να μη βρεθείς χωρίς φάρμακα εάν χαθεί ή πάθει ζημιά η βαλίτσα σου. Κατά κανόνα οι ποσότητες υγρού που περιέχουν τα εισπνεόμενα φάρμακα είναι πολύ μικρές και μέσα στα επιτρεπόμενα όρια από τους κανονισμούς ασφαλείας. Γενικά τα ταξίδια με αεροπλάνο είναι ασφαλή για τους ασθενείς με άσθμα. Αν έχεις, ωστόσο, πολύ σοβαρό άσθμα, πρέπει υποχρεωτικά να συμβουλευθείς το γιατρό σου πριν το ταξίδι.

Μια λίστα των πραγμάτων που πρέπει να τσεκάρεις φεύγοντας για διακοπές είναι η παρακάτω:

Επικοινώνησε με το γιατρό σου προτού ξεκινήσεις για να αποφασίσετε μαζί τις ανάγκες σου σε θεραπεία, ανάλογα με την εποχή του χρόνου και τον προορισμό σου.
Ζήτησε από το γιατρό σου μια γνωμάτευση με τα φάρμακα που χρειάζεσαι, ιδιαίτερα σε μακρινά ταξίδια στο εξωτερικό ή σε αεροπορικό ταξίδι. Θα σε βοηθήσει να συνταγογραφήσεις φάρμακα στον τόπο προορισμού σου και να πάρεις τα φάρμακά σου στο αεροπλάνο.
Πάρε αρκετές ποσότητες φαρμάκων ώστε να μη χρειαστεί να προμηθευτείς στον προορισμό σου. Εναλλακτικά, εξέτασε πού μπορείς να τα συνταγογραφήσεις στον τόπο προορισμού σου.
Πάρε μαζί σου το βιβλιάριο υγείας σου για κάθε ενδεχόμενο. Αν πρόκειται να ταξιδέψεις στο εξωτερικό, διασφάλισε ότι η ασφάλειά σου σε καλύπτει στον τόπο προορισμού σου και κάνε τα αντίστοιχα έγγραφα αν είναι απαραίτητο.
Εάν έχεις κάποια σοβαρή αλλεργία (π.χ. σε τροφή) είναι χρήσιμο να έχεις ένα σημείωμα στη γλώσσα του τόπου προορισμού σου, ώστε να αποφύγεις να έρθεις σε επαφή κατά λάθος με την επικίνδυνη ουσία.

Άσθμα και διατροφή

Οι βασικές αρχές της καλής διατροφής, που περιλαμβάνει πολλά φρούτα και λαχανικά και τους κανόνες της Μεσογειακής διατροφής ισχύουν και για τους ασθενείς με άσθμα. Μια τέτοια δίαιτα μπορεί να είναι ευεργετική και για το άσθμα, ιδιαίτερα εάν είναι πλούσια σε βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά.

Οι περισσότεροι ασθενείς με άσθμα δεν είναι απαραίτητο να ακολουθήσουν κάποια συγκεκριμένη διατροφή.

Η παχυσαρκία είναι επιβαρυντικός παράγοντας για το άσθμα, ιδιαίτερα στις γυναίκες και περισσότερο σε εκείνες μετά την εμμηνόπαυση. Μια βασική οδηγία είναι ότι όταν πάσχεις από άσθμα είναι απαραίτητο να διατηρείς το βάρος σου σε φυσιολογικά επίπεδα. Η απώλεια του περιττού βάρους μπορεί να βελτιώσει τον έλεγχο του άσθματος και να σε οδηγήσει σε έναν πιο υγιεινό τρόπο ζωής.

Σε κάποιες περιπτώσεις ασθενών, ιδιαίτερα σε εκείνους με τροφικές αλλεργίες, κάποια συγκεκριμένη τροφή μπορεί να επιδεινώσει ταχύτατα το άσθμα. Συχνές τροφές που ενοχοποιούνται για τροφικές αλλεργίες είναι ξηροί καρποί, χρωστικές ουσίες, συντηρητικά τροφίμων, γαλακτοκομικά προϊόντα, αυγά και θαλασσινά. Οι τροφικές αλλεργίες είναι συνηθέστερες στην παιδική ηλικία.

Εάν έχεις την υπόνοια ότι έχεις αλλεργία σε κάποια τροφή, πρέπει να ενημερώσεις σχετικά το γιατρό σου και, με τη σύμφωνη γνώμη του, να υποβληθείς σε σχετικό έλεγχο αλλεργίας.

Άσθμα και κάπνισμα

Το κάπνισμα (τόσο το ενεργητικό όσο και το παθητικό) είναι ένας συχνός και προφανής ερεθιστικός παράγοντας για τον ασθματικό ασθενή.

Εάν καπνίζεις και ο γιατρός σου είπε ότι έχεις άσθμα, η πρώτη κίνηση που πρέπει να κάνεις είναι διακόψεις το κάπνισμα.

Οι σημαντικότερες συνέπειες του καπνίσματος σε έναν ασθενή με άσθμα είναι:

Δυσκολία στην επίτευξη ελέγχου του άσθματος
Αυξημένος κίνδυνος εμφάνισης κρίσεων
Μειωμένη αποτελεσματικότητα και ανάγκη για μεγαλύτερες δόσεις φαρμάκων
Πρόκληση μόνιμων βλαβών στους πνεύμονες και τους αεραγωγούς, πέρα από εκείνες του άσθματος

Εάν προσπάθησες να διακόψεις το κάπνισμα και δεν τα κατάφερες ή αισθάνεσαι ότι χρειάζεσαι βοήθεια, μπορείς να απευθυνθείς στο γιατρό σου ή σε ένα Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος. Με τη σωστή καθοδήγηση του γιατρού σου και, αν χρειαστεί, με φαρμακευτικά βοηθήματα, έχεις μεγαλύτερες πιθανότητες να διακόψεις το κάπνισμα.

Το παθητικό κάπνισμα είναι εξίσου βλαπτικό για τους ασθενείς με άσθμα. Όταν πάσχεις από άσθμα δικαιούσαι να ζεις και να εργάζεσαι σε ένα περιβάλλον ελεύθερο καπνού.

Οι γονείς παιδιών με άσθμα απαγορεύεται να καπνίζουν στο σπίτι ή σε οποιοδήποτε χώρο βρίσκονται τα παιδιά τους.